Zowel als ondernemer als particulier kunt u in verschillende situaties te maken krijgen met de Wet Bibob, zoals bij vastgoedtransacties met de overheid, het aanvragen van subsidies, vergunningen, of bij inschrijvingen op aanbestedingen. De Wet Bibob is ontworpen om te voorkomen dat de overheid onbedoeld criminele activiteiten ondersteunt of financiert.

1. Start Bibob-toets De procedure begint wanneer een aanvraag binnenkomt die voldoet aan de criteria voor een Bibob-toets. Dit kan bijvoorbeeld een vergunningaanvraag zijn in een risicovolle sector of een aanvraag boven een bepaalde financiële drempel. Het bestuursorgaan beslist of een Bibob-toets noodzakelijk is. 2. Invullen Bibob-formulier De aanvrager wordt gevraagd om een Bibob-formulier in te vullen. Dit document bevat vragen over de bedrijfsstructuur, financiering, relevante transacties, en eventuele betrokkenheid bij strafbare feiten. Het invullen hiervan is verplicht; zonder een volledig ingevuld formulier kan de aanvraag niet worden behandeld. 3. Bibob-onderzoek door bestuursorgaan Het bestuursorgaan voert zelf een eerste onderzoek uit op basis van de informatie die is verstrekt in het Bibob-formulier. Dit omvat een beoordeling van de gegevens, evenals een vergelijking met informatie uit eigen bronnen en openbare registers. Het doel is om signalen van mogelijk criminele betrokkenheid te identificeren. 4. Bibob-onderzoek door het Landelijk Bureau Bibob (optioneel) Als het bestuursorgaan aanvullende expertise nodig heeft of als er sterke aanwijzingen zijn van criminele activiteiten, kan het ervoor kiezen om het dossier door te sturen naar het Landelijk Bureau Bibob. Dit bureau voert een diepgaand onderzoek uit met behulp van informatie uit strafrechtelijke en fiscale bronnen. Het bureau stelt vervolgens een advies op voor het bestuursorgaan, maar de uiteindelijke besluitvorming blijft bij het bestuursorgaan. 5. Voornemen tot besluitvorming Na afronding van het onderzoek, of na ontvangst van het advies van het Landelijk Bureau Bibob, stelt het bestuursorgaan een voorlopig besluit op. Indien er redenen zijn om de aanvraag af te wijzen, wordt de aanvrager hiervan op de hoogte gesteld. De aanvrager krijgt de gelegenheid om een zienswijze in te dienen of aanvullende informatie te verstrekken. 6. Besluitvorming Het bestuursorgaan neemt een definitief besluit op basis van alle beschikbare informatie. Dit kan betekenen dat de aanvraag wordt goedgekeurd, afgewezen, of dat er aanvullende voorwaarden worden gesteld. In gevallen van ernstige risico's kan het bestuursorgaan besluiten de vergunning, subsidie, opdracht, of transactie niet te verlenen om te voorkomen dat deze wordt misbruikt voor criminele doeleinden.

De Wet Bibob stelt de overheid in staat vergunningen, subsidies, vastgoed- en grondtransacties, of deelname aan aanbestedingen te weigeren, in te trekken of onder voorwaarden te verlenen als er risico’s zijn op crimineel misbruik. In de praktijk worden particulieren en ondernemers vaak geraakt door de wet, bijvoorbeeld door een onjuist ingevuld Bibob-formulier of zakelijke banden met iemand met een strafblad. Fouten kunnen leiden tot afwijzing van de aanvraag, intrekking van vergunningen of zelfs strafrechtelijke vervolging. Zorgvuldigheid en een volledig ingevuld formulier zijn daarom essentieel.